Dieta orangutanów składa się z 98% z roślin, owoce stanowią aż 70%, reszta to liście, kora niektórych drzew, młode pędy i korzonki. Pozostałe 2 % pożywienia zwierzęcego to okazjonalny ślimak, ptasie jajko czy termity.

Orangutan Sumatrzański (Pongo abelii) to odrębny gatunek od orangutana Borneańskiego (Pongo pygmaeus). Poza paroma cechami fizycznymi ich główną odrębność wyróżnia kultura i zachowanie. Np. samce z Borneo są samotnikami w przeciwieństwie do sumatrzańskich, które widywałem w towarzystwie paru samic tworząc coś w rodzaju haremu.

Dorosłe, starsze samce wykształcają tzw talerze policzkowe. Są to płaty skórne wyznaczające poziom rangi i dominacji samca w danym rejonie. Samiec waży ponad 100 kg przy wzroście 170 cm wysokości.

Samica orangutana osiąga dojrzałość płciową w 12-13-tym roku życia. Orangutany mają jeden z najwolniejszych cykli reprodukcyjnych z wszystkich ssaków. Zwykle ok 15go roku życia rodzi pierwsze młode, które wychowuje do 15go roku życia. Po upływie 8 lat od urodzenia, samica jest w stanie ponownie zajść w ciążę rodząc jeno młode. Jeśli zdarzy się, że urodzi bliźniaki to tylko jeden jest w stanie dożyć dorosłego wieku. Zwykle jedna samica w ciągu swojego całego życia rodzi 2-3 młode.

Orangutany kiedy zaniepokojone lub chcą przestraszyć intruza cmokają. Ponadto, tak jak inne naczelne mogą rzucać patykami czy kawałkami kory lub mocna potrząsać gałęziami żeby przestraszyć nieproszonego gościa.

Orangutany to największe nadrzewne zwierzęta. Poza naszym gatunkiem mają najdłuższy okres dorastania.

Gibbon sumatrzański (Hylobates lar vestitus). Gibony spędzają większość życia w najwyższych partiach koron drzew. Praktycznie nie schodzą na ziemię. Anatomicznie są przystosowane do nadrzewnego stylu życia i źle sobie radzą na powierzchni ziemi.

Palce gibonów są wydłużone, naturalne zgięte w kształcie haków umożliwiając im dobry chwyt. W stosunku do reszty ciała mają najdłuższe ramiona wśród małp człekokształtnych. Rozłożystość ich ramion pomaga w utrzymaniu balansu, kiedy chodzą po konarach drzew i skaczą na długie dystansy z gałęzi na gałąź pokonując odcinki przekraczające 10 m. przy prędkości 50 km/h.

(Macracantha arcuata). Ten Pająk z długimi rogami jak wiele innych pająków jest łowcą owadów. Mucha w dolnej części zdjęcia przelatywała tam i z powrotem pomiędzy jego rogami. Świat natury naprawdę nigdy nie przestaje zdumiewać .

Korzenie skarpowe lub szkarpowe to rodzaj korzeni podporowych. Niektóre, zwłaszcza wysokie drzewa wykorzystują ten system do zapewnienia sobie stabilności na grząskim czy ubogim w składniki odżywcze terenie. Liczba podpór może wahać się od paru (jak na tym zdjęciu) do kilkunastu przyjmując różne formy, kształty czy rozmiary.

Korzenie skarpowe lub szkarpowe mogą wznosić się na wysokość wzdłuż pnia nawet 30 m i tyle samo rozrastać się od pnia. Zwykle jest to 1-2 m. w pionie i kilka lub kilkanaście metrów w poziomie.

System korzeni podporowych najbardziej jest znany z lasów namorzynowych, które występują na terenach głównie przybrzeżnych, bagnistych i grząskich. Lasy deszczowe charakteryzują się niską jakością próchnicy (ziemi) lub często jej brakiem. Z tego powodu, system korzenny rozrasta się w poziomie w poszukiwaniu składników odżywczych. W ten sposób z powodu słabego zakotwiczenia w gruncie, drzewa narażone są na wywrócenie. Dlatego niektóre z nich wytworzyły dodatkowe zabezpieczenie w postaci korzeni podporowych.

Wodospad.

Wąż czerwonogłowy (Calamaria schlegeli ). To niewielki wąż o długości do 40 cm. Żywi się głównie insektami, małymi ślimakami i płazami. Jest niejadowity, jednak może zostać pomylony z innym jadowitym gadem - Malajskim Błękitnym wężem koralowym (Calliophis bivirgatus).

Pyton siatkowy (Python reticulatus). Węże w powszechnym mniemaniu w wielu miejscach na świecie mają niesprawiedliwie złą reputację. Ludzie opierając się na dawnych mitach i wierzeniach przypinają im łątkę tych złych. Pytonom nadano wątek sensacji a ludzie snują historie o ich mega- rozmiarach i połykaniu w całości dorosłych ludzi. One naprawdę zasługują na nasz szacunek za to czym naprawdę są.

Większość pytonów siatkowych osiąga rozmiary ok 6 m. po osiągnięciu dojrzałości. Żyją w Azji południowo wschodniej aż po Indie. Ich pożywienie to głównie małe ssaki, jaja, ptaki i płazy.

(Trimeresurus gunaleni). Żmija jest zwinięta na małym krzaku na wysokości kolan w pozycji gotowej do ataku. Zwinięta w ciemnym podszyciu lasu jest praktycznie niewidoczna. W zasadzie nie atakuje ludzi ale kiedy zostanie zaniepokojona i przypadkowo popchnięta przez nieświadomego przechodnia może odpowiedzieć atakiem. Żywią się głównie płazami, ślimakami czy jajami. Wszystkie żmije są jadowite. Ich jad zawiera hemotoksynę, która niszczy naczynia krwi i komórki wywołując ogromny ból i opuchliznę w miejscu ugryzienia z stałym uszkodzeniem tkanki. Spośród wielu symptomów takich jak ból głowy, nudności i brak orientacji. Ponadto może wystąpić niewydolność nerek, która może prowadzić do śmierci.

Żmija na zdjęciu to (trimeresurus gunaleni), która jest endemitem w górach w północnej Sumatrze. W roku 2014 została wyodrębniona z bardziej rozpowszechnionego gatunku (Trimeresurus sumatranus). Wszystkie żmije są jadowite. Ich charakterystyczne cechy to wąskie źrenice ustawione pionowo, głowa w kształcie trójkąta czasem lekko zaokrąglona oraz ogon o zmiennym ostrzegawczym ubarwieniu.

Latająca jaszczurka, Drako latający (Draco sumatranus).

Zielona jaszczurka grzebieniasta (Bronchocela cristatella). Samce odznaczają się małym grzebieniem na grzbiecie. Długość ciała to 13 cm. a wraz z ogonem może mierzyć 57 cm który stanowi 75% ich długości.

Drakun (Gonocephalus)

Prawdopodobnie jest to Mabuja wielopręga (Eutropis multifasciata).

Prawdopodobnie jest to Mabuja wielopręga (Eutropis multifasciata).

Pijawka w naturalnej pozycji ma grubości i długości zapałki. Jednak po pewnym czasie przyklejenia się do skóry ssaka, wypełnia się krwią i nabiera grubości małego palca u dłoni. Zwykle nie czuć samego ugryzienia. Po oderwaniu, aktywny antykoagulant (hirudyna) w jej ślinie uniemożliwia zakrzepnięcie krwi a krew sączy się jeszcze przez 20-30 min.

Skulica lub Kulanka nazwy te nawiązują do formy jaką przybiera, kiedy zaniepokojona. Zwija się wtedy w szczelną, prawie idealną kulkę co chroni ją przed drapieżnikami. Skulica żywi się głównie mchem, korą i rozkładającą się materią.

(Drupadia ravindra).

(Lexias pardalis).

(Vindula erota).

Wulkan Sinabung 2460 m. n.p.m. przez ok 1200 lat był wulkanem uśpionym. Jednak przebudził się poprzez erupcję w 2010 i od tego czasu wydobywają się z niego gazy i popioły. Kolejne erupcje nastąpiły w 2013, 2018 i 2020 dokładnie w dniu kiedy opuszczałem jego sąsiedztwo na Sumatrze.

Z prawej strony otwór termo-wentylacyjny zwany fumarolą na szczycie wulkanu Sibayak. W tle oddalony o kilkanaście kilometrów aktywny wulkan Sinabung.

Kamieniste zbocze wulkanu Sibayak i chmura wyziewów wydobywająca się z największej fumaroli. W pobliżu znajduje się mała elektrownia geotermalna.

Główny krater uśpionego wulkanu Sibayak ma średnicę 900 m. Wewnątrz znajduje się mniejszy krater w którym tworzy się małe okresowe jeziorko. Ostatnia erupcja wulkanu miała miejsce w 1881 roku.

Pęknięcia w skałach tworzą geotermalne wentyle. W skali czasu dynamicznie zmieniają swoje miejsca. Jedne mogą nabierać na sile inne kompletnie wygasają na przestrzeni kilku miesięcy.

Fumarola siarkowa lub solfatara to rodzaj wulkanicznego otworu wentylacyjnego o umiarkowanej temperaturze (100-300'C) z osiadającą siarką w miejscu wylotu. Miejscowi obkładają otwór kamieniami z których co jakiś czas zbierają naleciałość siarki.

Na tym zdjęciu, 3 różne rodzaje podstaw drzew.

Dzikie pszczoły bez żądłowe występują głównie w strefie tropikalnej. Są ważnymi zapylaczami zbierającymi nektar i pyłek kwiatowy. Gniazda budują głównie w pniach drzew lub pod ziemią wykorzystując naturalne otwory. Wejście zabudowują woskową rurką w kształcie trąbki.

(Dinomyrmex gigas). To jedne z największych mrówek, gdzie robotnice osiągają wielkość ok 28 mm. Prowadzą nocny tryb życia, kiedy kolonia wychodzi z gniazda w poszukiwaniu pokarmu. Żywią się głównie spadzią. Mimo to insekty znajdują się na kartach ich jadłospisu jak np. ten świerszcz.

(Dinomyrmex gigas ) Jako kolonia są aktywne nocą, kiedy kolumnami maszerują po leśnych przez siebie wytyczonych autostradach, jednak kilka pojedynczych odosobnionych mrówek patroluje okolice za dnia. Tylko raz udało mi się spotkać, aż kilkadziesiąt mrówek w jednym miejscu, które rozrywały i transportowały kawałki tego świerszcza do gniazda.

Termity tworzą ciągnące się przez wiele dziesiątek metrów ruchliwe drogi. Przenoszą zwykle rozkładające się drewno, na dalekie odległości. Ich trasy są obstawione po obu stronach armią termitów z kasty żołnierzy, których zadanie jest ochraniać robotników niosących pokarm lub budulec. Biorąc pod uwagę ich prawie bezustanną pracowitość oraz rozmiar, termity mają dość długi cykl życia od 1 do 4 lat. Niektóre królowe termitów żyją do 50 lat.

Tak jak ciągnące się rzędy termitów, które rozdrabniają rozkładające się drewno tak i ciągnące się krocionogi przerabiają butwiejące drewno na miazgę a ich długość jak w przypadku tego na zdjęciu może osiągnąć 30 cm. Oprócz drewna ich wegetariańska dieta składa się z liści, kory, glon czy niektórych grzybów.

Krocionogi często mylone są z parecznikami potocznie nazywane stonogami, które są drapieżnikami i wiele z nich posiada aparaty jadowe. Pomimo trochę innego wyglądu krocionogi zawsze mają po dwie pary nóg na segment a pareczniki tylko jedną.

Ciągnące się i wijące liany to stała sceneria większości lasów tropikalnych. Są zaliczane do grupy roślin nazywanych epifitami, które żyją na innych roślinach. Niektóre z nich mogą osiągać 1000 m. długości i mieć grubość torsu. Liany mogą zapewnić stabilność niektórym drzewom i są doskonałymi pomostami dla wszystkich nadrzewnych mieszkańców.

Fikus dusiciel to popularna roślina wielu lasów tropikalnych. Zaczyna życie w koronie drzewa, kiełkując, wypuszcza ciągnący się w dół korzeń. W momencie, kiedy zaczepi się do podłożą i zacznie czerpać składniki odżywcze wypuszcza następne korzenie oplatając drzewo na którym rośnie. Z czasem rozrasta się zabierając pożywienie i światło swojemu gospodarzowi a ten pomału obumiera pozostawiając pustą przestrzeń po spróchniałym pniu.

Inna forma fikusa.

Niektóre odmiany fikusa mogą osiągać 60 m. wysokości.

Wiele drzew może być porośnięta epifitami od swojej podstawy po samą koronę. Najczęściej są to pnącza, czy paprocie jak ta tropikalna Zanokcica gniazdowa (Asplenium nidus) z lewej strony zdjęcia i na dwóch następnych fotografiach.

Puchacz Malajski (Bubo sumatranus).

Dzioborożec żałobny (Buceros rhinoceros).

Chrząszcz z rodziny jelonkowatych.

W ciemnym podszyciu lasu ilość światła słonecznego, które dociera na dno lasu wynosi ok 2-3% z tego co dociera do koron drzew. Rośliny żyjące w podszyciu mają bardzo czułe receptory o zielonym pigmencie (chlorofil), żeby wychwycić jak największą ilość cząsteczek światła (fotonów). Młode liście mają bardzo delikatną strukturę i nagłe uderzenie wiązki bezpośredniego światła słonecznego mogłaby je uszkodzić. W tym celu świeżo otwierające się liście zawierają związek chemiczny zwany antocyjanina nadając im odcień czerwieni, który chroni je przed zniszczeniem, a pionowa pozycja ogranicza powierzchnię dla południowych, najsilniejszych promieni słońca.

Brązowe giętkie rurki doczepione do powierzchni grzyba to żywe organizmy, które wysysają soki z z tego owocnika.

(Aseroe rubra) to gatunek grzyba z rodziny sromotnikowych. Odznacza się specyficznym kształtem i zapachem przypominającym odchody lub padlinę. Przyciąga to muchy, które roznoszą zarodniki grzyba.

Raflezja Arnolda (Rafflesia arnoldii) lub Bukietnica Arnolda. Przez lokalną ludność nazywany jest też 'trupim kwiatem' z powodu odoru przypominającym padlinę. Jest to największy kwiat na świecie i obejmuje 28 odkrytych podgatunków w Azji P.W. z których aż 6 występuje na Sumatrze. Posiada 5 grubych przypominający garbowaną skórę płatków. Zwykle średnica kwiatu to 90-100 cm. a rekordzista miał 120 cm. Waży pomiędzy 7 a 10 kg. a najcięższy odnotowany to 16 kg (źródło Wikipedia). Sama roślina nie ma liści, gałęzi ani korzeni, jest pasożytem, który w całości rośnie wewnątrz krzewu z rodzaju lian (Cissus).

Wnętrze raflezji.

Raflezja Arnolda (Rafflesia arnoldii) lub Bukietnica Arnolda. Przed zakwitnięciem raflezja wypuszcza pączek, który przez wiele miesięcy rozrasta się do rozmiaru kapusty. (na zdjęciu z lewej strony) Po otwarciu, kwitnie tylko od 3 do 5 dni, przyciągając padlinożerne owady np. muchy plujki. Po tym czasie kwiat bardzo szybko z dnia na dzień obumiera.

Te kwiaty otwierały się tylko nocą.

Langur Posiwiały (Presbytis thomasi) jest gatunkiem endemicznym i żyje tylko na Sumatrze północnej. Jak większość naczelnych są ważnym rozsiewaczami nasion. Z powodu swojego ograniczonego występowania i szybko kurczącego się środowiska, tak jak wiele innych zwierząt, zostały zapisane w czerwonej księdze gatunków zagrożonych jako narażone na wyginięcie w 2015 r.

Langur Posiwiały (Presbytis thomasi). Ponieważ ich dom został przerobiony na deski np. do sieci Ikea, a tereny porastają uprawy np. palma olejowa, z sentymentem wracają na swoje dawne tereny. Uzyskują w ten sposób status szkodnika co daje usprawiedliwienie nowym właścicielom na władowanie im pod skórę śrutu lub ostrej amunicji. Jak większość zwierząt w Indonezji pobyt w lesie który im pozostawiono nie gwarantuje im bezpieczeństwa przed gatunkiem Homo Sapiens nawet wtedy kiedy żyją w Parku Narodowym.

Siamang wielki (Symphalangus syndactylus). Siamangi są bliskimi, większymi kuzynami gibonów. Charakteryzują się bardziej atletyczną budową ciała i donośniejszym śpiewem. Tak jak gibony tworzą monogamiczne związki często na całe życie. Grupy składają się z dwóch dorosłych i młodych które żyją z rodzicami i nowym potomstwem do 7-8 roku życia. Preferują życie w lasach nizinnych ale z powodu ich braku żyją na obszarach górskich.

Siamang wielki (Symphalangus syndactylus). Żyją tylko na Sumatrze i w południowej części półwyspu Malezyjskiego. Są mocno terytorialne a grupy każdego dnia oznajmiają dźwiękiem rywalom o swojej pozycji. W czerwonej księdze gatunków zagrożonych, widnieją jako zagrożone wyginięciem. Tak jak orangutany należą do małp człekokształtnych a ich kość ogonowa jest taka jak u ludzi.

Tak jak w lasach nowego świata rozbrzmiewa głos wyjców tak w Azji Południowo Wschodniej ich rolę spełniają gibony. Ich repertuar jest bardzo bogaty a możliwość słuchania ich na żywo z niewielkiej odległości to niezapomniane doświadczenie.

Próbuję sobie przypomnieć czy kiedykolwiek widziałem dżunglę na płaskim terenie. Nie, nigdy takiej na mojej drodze nie spotkałem. Takie tereny idą w pierwszej kolejności pod wyrąb lub spalenie, żeby przygotować miejsce nowym uprawom. To zdjęcie zrobione z góry na rozciągającą się równinę, gdzie przez dziesiątki lub setki kilometrów rozciąga się plantacja olejowca gwinejskiego który trafi w formie oleju na półki supermarketów całego świata.

To częsty widok gdzie prowadzona jest wycinka selektywna. Drzewo lub kilka drzew ścina się i na miejscu przerabiane są na deski które łatwiej transportować ludziom.

Często na miejscu wyciętego lasu czy nawet jego małych części teren jest zdominowany przez bambusa, który z powodu swojego szybkiego wzrostu zakrywa podłoże blokując większość światła nie dając możliwości wzrostu innym rodzimym gatunkom.

Kopulujące patyczaki.

Płaziniec.

Płaziniec.

Mchy przypominają mały las w wielkim lesie. Porastają kamienie, pnie, gałęzie a nawet liście. To kwalifikuje je do roślin zwanych epifitami. Ich aksamitna powierzchnia daje schronienie całej masie małych organizmów a dla niektórych są jedynym pokarmem.

Z niektórymi gatunkami mchów żyją cyjanobakterie, które potrafią wyłapywać azot z powietrza. Same rośliny tego nie potrafią a jest im niezbędny do budowy własnych komórek i wzrostu. Mchy wyłapują z powietrza wilgoć i magazynują jak mokra gąbka na potrzeby całego lasu.

Przy podstawie drzewa wieżyczka wentylacyjna z gniazda termitów. Przypominała mi trochę postać człowieka.

Te przezroczyste pasemka to rodzaj żywicy sączącej się pnia drzewa.

Młody orangutan tuli się do swojej mamy.

Samica z młodym.